بررسی سواد خبری در میان دانش‌آموزان دبیرستانی شهر تهران

یکی از موضوعات مهم در زمینه سواد رسانه‌ای، تهیه شاخص‌های معتبر برای سنجش میزان سواد مخاطبان است. هدف از پژوهش حاضر نیز بررسی و آزمون شاخص‌های سواد رسانه‌ای خبری (نیاز‌شناختی، منبع شخصی مخاطب و ساختارهای دانشی) مبتنی بر الگوی شناختی جیمز پاتر بوده‌ است. به همین منظور، ابتدا به سنجش سواد رسانه‌ای خبری دانش‌آموزان و رابطه میان متغیرهای مورد بررسی پرداخته ‌شده‌ است. جامعه آماری از دانش‌آموزان پایه یازدهم شهر تهران (سال تحصیلی 98-97) تشکیل ‌شده‌ است که تعداد 466 نفر از آنان به روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند. پرسشنامه پژوهش از مطالعه مکسل، اشلی و کرافت، اقتباس و پس‌ از انجام پیش‌آزمون و تعدیل و بومی‌سازی، اجرا شده است. تحلیل خوشه‌ای نشان داد که الگوی پاتر برای ارزیابی سواد رسانه‌ای خبری دانش‌آموزان شهر تهران، از اعتبار لازم برخوردار است. همچنین سواد رسانه‌ای خبری اغلب پاسخگویان در حد متوسط قرار دارد. تحلیل مؤلفه‌های سواد رسانه‌ای خبری نیز نشان داد که «نیاز‌شناختی» بیشترین نقش را در تعیین سطح سواد رسانه‌ای خبری مخاطبان ایفا می‌کند. از میان مؤلفه‌های فرعی مورد بررسی (شک نسبت به رسانه‌ها، انگیزه درونی مصرف خبر، اطلاع از جهان واقعیت)، دو مؤلفه اخیر، با سواد رسانه‌ای خبری رابطه دارند. همچنین میان انگیزه درونی مصرف خبر و نیازشناختی رابطه برقرار است، اما میان جنسیت و سواد رسانه‌ای خبری رابطه‌ای دیده نمی‌شود.